آپنه خواب چیست؟ + روش‌های درمانی

شاید تاکنون شما متوجه این نشده باشید اما ممکن است درگیر بیماری آپنه خواب باشید. در این بیماری هنگام خواب تنفس فرد قطع یا بسیار کم می‌شود به طوری که حالت خفگی به او دست می دهد و باعث می‌شود فرد خواب راحتی نداشته باشد و چندین بار از خواب بپرد. در این بیماری مغز شما باید بین تنفس و خوابیدن یکی را انتخاب کند. به همین علت مشکل قطعی تنفس اتفاق می‌افتد. آپنه خواب خطر سکته مغزی، سکته قلبی و ابتلا به فشارخون را بالا می‌برد. در این مقاله درباره انواع، علائم، علت ها، راه‌های تشخیص و درمان این بیماری توضیح می‌دهیم.

این عارضه هم کودکان و هم بزرگسالان مرد و زن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اگرچه در مردان شایع‌تر است.

انواع آپنه خواب

این بیماری سه نوع است:

1. آپنه خواب مرکزی

در آپنه مرکزی ارتباط مغز با عضلات تنفسی به طور موقت به مدت 10 الی 30 ثانیه قطع می‌شود. و فرد با حالت خفگی از خواب می‌پرد؛ این بیدار شدن بسیار کوتاه است به‌طوری‌که شما متوجه آن نمی‌شوید. این افراد معمولاً برای داشتن خواب عمیق دچار مشکل هستند. این نوع از آپنه خواب معمولاً به یک بیماری زمینه‌ای مرتبط است. به‌عنوان‌مثال، سکته مغزی، عفونت مغز یا در موارد نادر تومور مغزی که ممکن است به ساقه مغز آسیب برساند. داروهای ضد درد مانند مواد افیونی نیز می‌توانند در روند طبیعی تنفس اختلال ایجاد کنند.

2. آپنه انسدادی خواب

 آپنه انسدادی رایج‌ترین نوع این بیماری است که در آن ماهیچه‌های پشت گلو شل شده و لوله تنفسی فرد یعنی نای مسدود می‌شود. آپنه انسدادی خواب زمانی رخ می‌دهد که مجاری تنفسی فرد در هنگام خواب مسدود می‌شود. عوامل متعددی خطر انسداد مجاری را افزایش می‌دهند.

ویژگی‌های آناتومیکی بدن فرد مانند اندازه گردن، فک، زبان، لوزه‌ها و سایر بافت‌های پشت گلو می‌تواند مستقیماً بر جریان هوا تأثیر بگذارد. آپنه خواب یکی از بیماری های مرتبط با چاقی است و ممکن است در 60 درصد موارد عامل خطر باشد. چاقی به تنگ شدن آناتومیکی مجاری تنفسی کمک می‌کند و تحقیقات نشان داده است که افزایش 10 درصدی وزن می‌تواند معادل افزایش شش برابری خطر آپنه انسدادی خواب باشد. افرادی که سابقه خانوادگی این عارضه را دارند بیشتر در معرض خطرد هستند.

3. آپنه خواب مختلط

زمانی که کسی هم به آپنه خواب مرکزی و هم آپنه انسدادی خواب مبتلا باشد به آن آپنه خواب مختلط می‌گویند.

علائم آپنه خواب

هر سه نوع آپنه خواب علائم مشترکی دارند. برخی از علائمی که ممکن است برای فرد اتفاق بیفتد و باید به آنها توجه کرد عبارت‌اند از:

• سردرد صبحگاهی
• خشکی دهان پس از بیدارشدن
• خر و پف با صدای بلند: رایج‌ترین علامت آپنه انسدادی و مرکزی
• احساس خستگی در طی روز
• عرق کردن زیاد در شب
• تکرر ادرار
• مشکل تمرکز
• افسردگی
• تحریک‌پذیری
• خواب‌آلودگی در طی روز
• بی‌خوابی

علائم آپنه در کودکان

• شب ادراری
• دندان‌قروچه
• تنفس از دهان
• چرت زدن
• خواب ناآرام
• شبگردی
• تعریق
• مشکلات رشد
• خرخرکردن
• اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی

به‌طورکلی، افراد مبتلا به آپنه خواب از مشکلات تنفسی خود در شب آگاه نیستند. به همین دلیل اغلب فقط یک همبستر یا یکی از اعضای خانواده یا هم اتاقی در مورد این موضوع مطلع می‌شوند. خواب‌آلودگی بیش از حد در روز، محتمل‌ترین علامتی است که افراد مبتلا به آپنه خواب که به‌تنهایی زندگی می‌کنند، متوجه آن می‌شوند.

علت به وجود آمدن آپنه خواب

• چاقی یکی از دلایل ابتلا به آپنه خواب است. اگر اضافه ‌وزن دارید شما در خطر ابتلا به این بیماری هستید. رسوبات چربی در اطراف اندام تنفسی ممکن است باعث تنگی نفس شود. البته همه افرادی که به این بیماری مبتلا هستند چاق نیستند.
• افراد مسن به دلیل شرایطی که دارند بیشتر دچار آپنه مرکزی می‌شوند.
• کسانی که لوزه‌های بزرگی دارند نیز دچار این بیماری می‌شوند.
• سیگارکشیدن و مصرف مشروبات الکلی هم یکی دیگر از دلایل ابتلا به این بیماری هستند.
• افراد مبتلا به فشارخون بالا نیز در معرض خطر آپنه خواب هستند.
• سابقه خانوادگی هم می‌تواند یکی از دلایل آپنه خواب باشد.
• نارسایی قلبی یا کلیوی نیز در این لیست قرار می‌گیرد.
• افرادی که گردن‌های کلفت دارند نیز در معرض خطر هستند.
• اگر با بینی سخت نفس می‌کشید احتمال اینکه در خواب دچار تنگی نفس شوید وجود دارد.

آپنه در آقایان شایع‌تر است

آپنه در افراد میان‌سال ​​و چاق که خر و پف می‌کنند و در طول روز خواب‌آلود هستند دیده می‌شود. به همین دلیل به آپنه خواب *سندرم پیک ویلی* نیز گفته می‌شود. آپنه خواب در مردان بیشتر از زنان دیده می‌شود. از هر چهار مرد یک نفر مبتلا به آپنه است. در خانم‌ها اغلب با نزدیک شدن به یائسگی به دلیل کاهش هورمون‌های زنانه این بیماری به وجود می‌آید.

تشخیص آپنه

بیماری آپنه خواب بیشتر اوقات تشخیص داده نمی‌شود زیرا در حالت هوشیاری اتفاق نمی‌افتد تا فرد بتواند متوجه آن شود. باید کسی هم‌بستر شما باشد تا متوجه این عارضه شود. زیرا در طول روز برای فرد مشکل آپنه پیش نخواهد آمد. خر و پف نشانه مهمی است که باید به آن توجه شود.

برای تشخیص این بیماری باید تعداد ضربان قلب، تعداد تنفس و میزان اکسیژن خون را در طی خواب مانیتور کرد. پزشک تمام این علائم را کنترل می‌کند اگر نتایج غیرعادی باشند درمان را شروع می‌کند. معمولا به بیمار توصیه می‌شود که چند هفته زمان خوابیدن و بیدارشدن خود را ثبت کند.  

روش‌های درمان آپنه خواب

درست است که این بیماری یک بیماری خطرناک است اما راه‌های درمانی مختلفی برای آن وجود دارد.

 ماسک CPAP

افرادی که مبتلا هستند می‌توانند از ماسک CPAP در شب استفاده کنند. ماسک CPAP فشار هوای خفیف را به مجاری تنفسی بیمار منتقل می‌کند تا راه تنفسی باز بماند و بیمار بتواند هنگام خواب به ‌درستی نفس بکشد. نتایج استفاده از این دستگاه در افراد مختلف متفاوت است بعضی از افراد پس از یک شب استفاده نتایج مثبت و تأثیرگذاری را اعلام می‌کنند اما بعضی دیگر احساس می‌کنند که باید مدتی از ماسک استفاده کنند تا نتایج آن را مشاهده کنند و طی روز مشکلی نداشته باشند. این درمان برای کسانی است که درگیری شدید و متوسط دارند. این درمان مؤثر است ولی ایده‌آل نیست.

دستگاه دهان یا زبانگیر ضد خروپف

برای افرادی که به هر دلیلی نمی‌توانند یا دوست ندارند از ماسک استفاده کنند درمان‌های دیگری نیز وجود دارد. دستگاه دهان که زبان و فک شما را از راه تنفسی دور می‌کند و به جلو می‌راند.

درمان مشکلات پزشکی مرتبط

علل احتمالی آپنه خواب مرکزی شامل اختلالات قلبی یا عصبی عضلانی است و درمان این شرایط ممکن است برای درمان آپنه کمک کننده باشد. همچنین در صورت اضافه‌وزن و نداشتن سبک زندگی مناسب، تغییر آن می‌تواند منجر به بهبود فرد شود.

تغییر در سبک زندگی‌تان ایجاد کنید

لازم است تغییراتی در سبک زندگی خودتان نیز ایجاد کنید. رژیم غذایی سالم داشته باشید، از خوابیدن به پشت خودداری کنید، سیگار نکشید، مشروبات الکی را ترک کنید زیرا نوشیدنی‌های سنگین باعث شل شدن عضلات می‌شود و همین خود یک عامل بزرگ است. همچنین اتاق‌خواب شما باید دمای مناسبی داشته باشد.

جراحی

راه دیگر و در واقع آخرین راه جراحی است. جراحی معمولاً پس از شکست درمان های دیگر توصیه می شود. به طور کلی، سایر گزینه های درمانی را حداقل باید سه ماه آزمایش کرد و اگر جواب نداد برای جراحی اقدام کرد. جراحی‌ شامل بازکردن راه تنفسی، جابه‌جایی لوزه یا برداشتن آن و رفع مشکلات فک است.

در مجله سلامتی بیمارستان با ما همراه باشید.