پرخوری عصبی چیست؟

آیا شما جز افرادی هستید که وقتی تحت فشارهای عصبی قرار می‌گیرید، سراغ خوردن می روید؟ در حین فشارهای عصبی برخی از افراد برای آرامش خود به غذا خوردن روی می‌آورند. پرخوری عصبی زمانی ایجاد می‌شود که فرد تحت استرس و اضطراب یا هرگونه واکنش‌های عصبی قرار گرفته است و در این زمان ناخواسته میل به غذا خوردن پیدا می کند. فرد در این حالت نمی‌تواند در برابر خوردن مقاومت کند. افرادی هستند که چند بار در هفته برای تسکین احساسات منفی خود غذا می‌خورند و ممکن است بعد از خوردن غذا احساس پشیمانی یا گناه کنند. در این مقاله به بررسی علت و روش‌های درمان و کنترل این عارضه می‌پردازیم.

تعریف پرخوری عصبی

پرخوری عصبی (bulimia nervosa) یا بولیمیا به اختلال در نحوه غذا خوردن گفته می‌شود که افراد در این حالت کنترل خود را از دست می‌دهند. افرادی که به این حالت دچار می‌شوند در مورد وزن و تناسب‌ اندام خود دچار وسواس‌هایی خواهند شد. افرادی که مقدار زیادی غذا می‌خورند، ممکن است از طریق روش‌هایی مانند استفراغ یا ورزش بیش از حد که عموما ناسالم هستند بخواهند معده خود را پاکسازی نمایند.

افراد مبتلا به‌طورکلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• پرخوری عصبی جبران شونده: این افراد به صورت منظم خود را مجبور به استفراغ یا استفاده از مسهل ها و غیره خواهند کرد.
• پرخوری عصبی بدون جبران: در این حالت فرد برای جلوگیری از افزایش وزن از انواع روش های لاغری مانند رژیم یا ورزش شدید استفاده می کند.

چه عواملی باعث می‌شود کسی بخاطر فشار عصبی غذا بخورد؟

هر چیزی ممکن است، از استرس شغلی گرفته تا نگرانی های مالی، مسائل مربوط به سلامتی و مشکلات مربوط به روابط، ریشه اصلی در ایجاد فشار عصبی در فرد و در نتیجه پرخوری باشد. این موضوعی است که هر دو جنسیت را درگیر می‌کند. اما بر اساس مطالعات مختلف، پرخوری عصبی در زنان بیشتر از مردان رایج است.

چرا غذا؟

احساسات منفی ممکن است منجر به خلأ احساسی شود. اعتقاد بر این است که غذا راهی برای پر کردن این خلأ و ایجاد احساس است.

تفاوت گرسنگی احساسی با گرسنگی فیزیکی

انسانها برای زنده ماندن باید غذا بخورند. بنابراین ، باید بین نشانه های احساسی و نشانه های واقعی گرسنگی تفاوت قائل شوید.

گرسنگی فیزیکی

• کم کم و در طول زمان ایجاد می‌شود
• شما به گروه‌های مختلف غذایی علاقه دارید.
• شما احساس سیری می‌کنید و بعد از آن خوردن غذا را متوقف می‌کنید.
• شما هیچ احساس منفی در مورد غذا خوردن ندارید.

گرسنگی احساسی

• احساس گرسنگی به طور ناگهانی ایجاد می‌شود.
• شما فقط هوس غذاهای خاصی می‌کنید
• ممکن است غذا بخورید و احساس سیری نکنید.
• از خوردن غذا احساس گناه یا شرم می‌کنید.

علل

علت اصلی پرخوری عصبی هنوز مشخص نیست. اما ممکن است ژنتیک، فرهنگ و مسائل روانی در این اختلال تاثیر بگذارند. همچنین اگر یک نفر در خانواده این مشکل را داشته باشد بقیه افراد را نیز درگیر نماید.

علائم

علائم و نشانه‌های پرخوری عصبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• عدم کنترل بر روی آنچه که می‌خورید، به طوری که فرد نمی‌تواند جلوی خود را بگیرد.
• ایجاد استفراغ عمدی یا ورزش بی‌رویه برای جلوگیری از افزایش وزن
• استفاده بیش از اندازه از داروهای برطرف کننده یبوست، ادرارآور یا تنقیه بعد از غذا خوردن
• کالری دریافتی خود را محدود کرده و یا از خوردن برخی از غذا ها خودداری کرده، البته این کار از روی حس گناه است.
• از مکمل‌های رژیمی یا داروهای گیاهی برای کاهش وزن بیش از اندازه استفاده می شود
• ادامه خوردن در دوره پرخوری نسبت به یک وعده غذایی عادی یا میان وعده
• نسبت به وزن و اندام حساسیت ایجاد شده و ترس از چاقی در فرد ایجاد می شود
• پرخوری با حجم بالا در یک وعده

عوارض پرخوری عصبی

پرخوری عصبی ممکن است موجب بروز عوارض جدی و حتی تهدید کننده زندگی شود. برخی عوارض احتمالی پرخوری عصبی عبارتند از:

• نداشتن عزت نفس و مشکلات در روابط و عملکرد اجتماعی
• کم‌آبی که می‌تواند منجر به برخی عارضه‌ها مانند نارسایی کلیه شود
• ایجاد برخی از مشکلات قلبی مانند ضربان قلب نامنظم یا نارسایی قلبی عروقی
• اضطراب، افسردگی، اختلال‌های شخصیتی یا اختلال دو قطبی
• پوسیدگی شدید دندان یا آسیب لثه
• دوره‌های نامنظم قاعدگی یا یائسگی در بانوان
• مشکلات گوارشی
• خشکی پوست
• قرمزی چشم
• سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
• خودآزاری، افکار خودکشی
• کاهش میل جنسی
• عدم درک صحیح
• کم خونی
• کاهش فشار خون
• پارگی مری از استفراغ بیش از حد
• سقط جنین

افرادی که با مشکلات عاطفی و روانی مواجه هستند بیشتر در معرض ابتلا به پرخوری عصبی هستند.

تشخیص

برای تشخیص پرخوری عصبی ابتدا پزشک درباره عادات غذایی، روش‌های کاهش وزن و علائم جسمی با بیمار صحبت می‌کند. سپس باید معاینه فیزیکی انجام دهد. ممکن است فرد نیاز داشته باشد آزمایش خون و ادرار انجام دهد. در مواردی ممکن است آزمایش های مربوط به مشکلات قلبی یعنی الکتروکاردیوگرام تجویز شود. در آخر بعد از ارزیابی نتایج، پرخوری عصبی در فرد شناسایی خواهد شد.

چگونه می‌توان پرخوری عصبی را متوقف کرد؟

گرسنگی فرد تا زمانی که تحت فشار عصبی باشد ممکن است به راحتی برطرف نشود. ازطرفی فرد همزمان که به مقدار زیادی غذا می خورد، متوجه سیری خود نیز نمی شود. این حالت تا زمانی که شخص نیازهای عاطفی خود را به طور جدی برطرف نکند باقی خواهد ماند. باید راه هایی برای مقابله با استرس بیابید. راه های متفاوتی برای غلبه بر احساسات و واکنش های عصبی وجود دارد، این فعالیت ها شامل کتاب خواندن، استراحت و کاهش فشار روانی است. در ادامه به بررسی برخی از روش‌های درمان می پردازیم:

ورزش کنید

ورزش کردن و داشتن فعالیت بدنی می‌تواند در لحظات احساسی بسیار کمک کننده باشد. برای مثال یوگا منظم می‌تواند به نوعی اقدام پیشگیرانه برای کاهش اضطراب و افسردگی باشد.

مدیتیشن

می‌توانید با مدیتیشن کردن بر روی آرام سازی خود تمرکز کنید. نفس عمیق کشیدن یکی از حرکات مدیتیشن است که تقریبا می‌توانید آن را در هر مکانی انجام دهید. به این صورت که در یک فضای آرام بنشینید و بر روی تنفس خود تمرکز کنید و به آرامی دم و بازدم را انجام دهید.

رژیم غذایی سالم

دریافت مواد مغذی کافی برای سوخت و ساز بدن بسیار اهمیت دارد. تشخیص گرسنگی عاطفی کمی دشوار است ، اما در صورتی که رژیم غذایی سالمی را دنبال کنید زمان هایی که از روی ناراحتی و کسلی غذا می‌خورید قابل تشخیص است.

یک دفترچه برنامه غذایی برای خود تهیه کنید!

می‌توانید در این دفترچه تمام چیزهایی که می‌خورید را یادداشت کنید، البته احساساتی که دارید را نیز در آن بنویسید. در صورتی که خواستید برای مشاوره به پزشک مراجعه نمایید این دفترچه را همراه داشته باشید تا پزشک آن را مطالعه کند.

حذف غذاهایی که در زمان واکنش های عصبی دوست دارید مصرف کنید!

غذاهایی که در زمان واکنش های عصبی به سراغ آنها می‌روید را باید از رژیم غذایی خود حذف نمایید. مخصوصا غذاهایی که ارزش غذایی خاصی ندارند مانند غذاهای شیرین و پرکالری.

توجه به حجم غذاها

بهتر است وعده های غذایی کوچک را اتخاب کنید تا وعده های غذایی تان کنترل شود. بعد از اتمام یک وعده غذایی خود صبر کنید و سریعا برای بشقاب دوم اقدام نکنید.

در زمان غذا خوردن مواردی که منجر به حواس پرتی شما می‌شوند را حذف کنید!

هر چیزی که باعث پرت شدن حواس شما در زمان غذا خوردن می‌شود مانند تلویزیون، کامپیوتر و غیره. در این زمان باید بر روی لقمه هایی که می‌جوید تمرکز کنید تا متوجه شوید که آیا غذا خوردن شما عصبی است یا خیر.

احساس گناه را از خود دور کنید!

بعد از خوردن غذا ممکن است احساس ناراحتی و پشیمانی داشته باشید، در صورتی که با این احساس روبرو شدید باید در جهت کنترل آن برآیید و این احساس را از خود دور کنید.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

افرادی که علائم پرخوری دارند و نمی‌توانند آن را کنترل کنند زمان آن رسیده است که به پزشک مراجعه نمایند. باید در اولین فرصت به فکر درمان پرخوری عصبی خود باشید زیرا کل زندگی فرد را تحت تاثیر خودش قرار می‌دهد.