پروتز دندان چیست؟

پروتز دندان برای زمانی است که دندان فرد به هر دلیلی از بین رفته باشد و جای دندان در دهان وی خالی بماند. روش‌های مختلفی برای پر کردن جای خالی دندان و جایگزین‌ کردن آن وجود دارد که به آن پروتز دندان گفته می‌شود. در ادامه بیشتر درباره پروتز دندان و انواع آن صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

پروتز دندان چیست؟

زمانی که دندان به هر دلیلی از بین می‌رود، بخشی از فضای حاصل از کشیده شدن آن با حرکت دندان‌های مجاور اشغال خواهد شد. در نتیجه فاصله‌ای بین دندان‌های مجاور و دندان کناری آن ایجاد خواهد شد و همین امر موجب گیر کردن غذا و افزایش احتمال پوسیدگی در دندانها شده و در نهایت منجر به بیماری لثه می شود. پروتز دندان روشی جایگزین برای دندان‌های از دست‌رفته است که علاوه بر زیبایی دندان‌ها بر روی سلامت آنها نیز تأثیر می‌گذارد. از طرفی نبود دندان در دهان می‌تواند بر روی از بین‌ رفتن بافت فک تأثیر بگذارد. طریقه اتصال هریک از پروتزها متفاوت است. در ادامه به بررسی انواع این پروتزها می‌پردازیم. به‌ خاطر داشته باشید که معاینه توسط یک دندانپزشک متخصص مشخص می‌کند، کدام روش برای شما مناسب است.

انواع پروتز دندان

انواع مختلفی از پروتزهای دندانی وجود دارد که در ادامه درباره هریک توضیح خواهیم داد:

پروتز دندانی ثابت

پروتز دندانی ثابت یکی از انواع پروتز است که بیشتر مردم آن را با نام روکش دندان می‌شناسند. پروتز ثابت را نمی‌توان از دهان خارج کرد و این پروتز ثابت بر روی ایمپلنت قرار خواهد گرفت که بعد از قرارگرفتن پروتز دندان متوجه تفاوت این پروتزها با دندان‌های طبیعی نخواهید شد. در مجموع دو نوع پروتز دندانی ثابت وجود دارد، یکی پروتز روکش دندان و دیگری بریج دندان است.

پروتز روکش دندان

روکش دندان که یکی از انواع پروتزهای ثابت است، زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که دندان‌های فرد دچار آسیب‌دیدگی شده باشند یا بخشی از مینای دندان آنها از بین رفته و پایه دندان ضعیف شده باشد. روکش‌های دندانی علاوه بر اینکه بر روی زیبایی فرد تأثیر می‌گذارد بر روی عملکرد دندان نیز تأثیر خواهد گذاشت. بعد از درمان ریشه نیز از روکش‌ها برای روی دندان استفاده می‌شود.

بریج دندان

بریج نیز یکی از انواع پروتزهای دندانی است و افرادی از آن استفاده می‌کنند که دندان‌های خود را از دست‌داده باشند. فضای خالی دندان توسط بریج در بین دندان‌های دیگر پر خواهد شد. در این نوع پروتزها برای قرارگرفتن بریج وجود دندان‌های مجاور ضروری است.

ونیرها (Veneer )

لمینت دندان که به آنها ونیر نیز گفته می‌شود، امروزه بسیار مورداستفاده و توجه قرار گرفته است. این ونیرها بسیار نازک هستند و بخش رویی دندان را پوشش می‌دهند. در نتیجه استفاده از آن‌ها فرد دارای لبخند زیباتری خواهد بود. در مواردی زردی دندان‌ها آزاردهنده است، بسیار پرکاربرد هستند.

اینله ها و انله ها (Inlays And Onlays )

زمانی که پوسیدگی‌های موجود در دندان، تاج دندان را از بین برده باشد یا زمانی که این حفره ایجاد شده در دهان به حدی باشد که روش‌های کلاسیک برای پرکردن دندان مناسب نباشد، اینله و اونله‌ها برای پرکردن دندان به کار می‌رود. این نوع پروتز از جنس سرامیک یا کامپوزیت در لابراتوار ساخته خواهند شد. اینله و اونله تفاوت‌هایی نیز با هم دارند که یکی از این تفاوت‌ها این است که اینله دو سطح دندان را می‌پوشاند و اونله 3 سطح یا بیشتر را می‌پوشاند.

ایمپلنت‌های دندان (Dental Implants )

ایمپلنت دندان از تیتانیوم ساخته شده و کاملاً با بدن انسان سازگاری دارد، این پروتز دندان یک جایگزین مناسب برای ریشه دندان است و به‌ خاطر قرار گرفتن در استخوان فک یا با استخوان طبیعی یکپارچه خواهد شد و این ایمپلنت پایه‌ای محکم و پایدار برای پروتز به شمار می‌آید.

پروتزهای دندانی متحرک

همان‌طور که از نام آن پیداست این نوع از پروتزها قابلیت جابه‌جایی حرکت دارند و در شرایطی که فرد دندان خود را از دست‌داده است و نمی‌تواند از پروتز دندانی ثابت استفاده کند، بهترین گزینه دندان متحرک خواهد بود. دندان‌های مصنوعی که بیشتر افراد مسن از آن استفاده می‌کنند یکی از انواع پروتزهای دندانی متحرک هستند.

پروتز کامل دندان

همان‌طور که اشاره شد دندان‌های مصنوعی بیشتر توسط افراد مسن استفاده می‌شود. بیشتر افرادی که از آن استفاده می‌کنند تمامی دندان‌های خود را ازدست‌داده‌اند. این پروتز دندانی جز درمان‌های کم‌هزینه محسوب می‌شود.

‌پروتزهای متحرک فلزی تکه‌ای

پروتز پارسیل یا پروتزهای تکه‌ای یکی از انواع پروتزهای متحرک هستند. این پروتزها از جنس کرم کبالت یا اکریل هستند که به علت داشتن ظاهری فلزی بیشتر در بخش انتهایی دهان قرار می‌گیرد.

پروتزهای دندانی نیمه متحرک یا اوردنچر

اوردنچر (over denture) بر روی دو پایه دندان یا چند ایمپلنت قرار خواهد گرفت. این نوع پروتز دندانی نسبت به سایر پروتزها راحت‌تر بوده و دارای قسمتی هستند که به آن اتچمنت گفته می‌شود. این بخش به دندان‌ها یا ایمپلنت‌ها متصل می‌شوند. این بخش پروتزها را به‌ راحتی در دهان نگاه خواهد داشت. پروتزهای نیمه متحرک قابلیت بیرون آمدن و تمیز شدن را دارند. باید توجه داشته باشید که بخش اتچمنت این پروتزها بعد از مدتی قابلیت استفاده خود را از دست می‌دهند. از این‌ رو بهتر است هرازگاهی آن را چک کنید و در صورت وجود مشکل آن را تعویض نمایید.

مزایا

در شرایطی که فرد دندان‌های خود را از دست‌داده است با مشکلات فراوانی مواجه است. در این شرایط پروتز دندان می‌تواند جویدن، صحبت‌کردن و غیره را اصلاح کند. پروتزها به‌صورت سفارشی و متناسب با شکل و اندازه دهان هر فرد ساخته خواهد شد. استفاده از پروتز دندان می‌تواند از فرسایش و سائیدگی و یا شکستگی و آسیب رسیدن به دیگر دندان‌ها جلوگیری کند. در شرایطی که فرد از این نوع پروتزها استفاده نکند ممکن است دندان‌های طبیعی جابه‌جا یا کج شود.

طبیعتاً پروتزهای دندانی نمی‌توانند جای دندان‌های طبیعی را بگیرد، از این‌ رو مدتی طول خواهد کشید تا به این دندان‌ها عادت کنید. بهتر است از دندانپزشک خود درباره روش‌های مراقبت و نگهداری سؤالاتی بپرسید.

عوارض

عوارض پروتز دندان عموماً شامل واکنش‌های داخل دهانی است که علت این واکنش‌ها به موارد زیر مرتبط است:

• رزین‌های اکریلیک
• سمنت‌های درارای اوژنول
• آلیاژهای فلزهای پایه، جیوه، طلا، مواد دارای پلی اتر یا اپیمین

نگهداری و مراقبت

• دو بار در روز پروتز دندان را به‌خوبی مسواک کنید.
• در روزهای اول اگر دندان مصنوعی کامل انتخاب کرده‌اید نباید آن را خارج کنید.
• سطح خارجی دندان را بهتر است با مسواک مخصوص تمیز کنید.
• دهان، لثه و مخاط داخلی دهان خود را توسط یک مسواک نرم تمیز کنید.
• اگر از دندان مصنوعی یا پروتزهای متحرک استفاده می‌کنید بهتر است هفته‌ای یکبار آن را داخل محلول ضدعفونی‌کننده برای مدت 8 ساعت قرار دهید.
• پروتز متحرک را می‌توانید در یک ظرف آب‌نمک قرار دهید (البته زمانی که از آن استفاده نمی‌کنید.)
• زمانی که قصد استحمام دارید بهتر است پروتزهای دندان متحرک را داخل محلول تمیزکننده قرار داده و سپس بعد از خارج کردن آن را به‌خوبی بشویید.
• دندان‌های خود را بلافاصله بعد از خوردن غذاهای رنگی بشویید.

میزان دوام و ماندگاری

فرد به مدت‌ زمان کمی برای عادت کردن به پروتزها نیاز دارد. در شرایطی که پروتز دندان در محل مناسبی قرار نگیرد و فرد را اذیت کند، وی باید به دندانپزشک مراجعه کند و در صورت نیاز جای آن را تنظیم کند. اما یکی از فاکتورهایی که دوام و ماندگاری پروتز دندان را تعیین می‌کند رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان است.

هزینه پروتزهای دندانی

هزینه پروتزهای دندان به عوامل مختلفی وابسته است. این عوامل شامل:

• هزینه پروتز ثابت یا متحرک
• هزینه‌های لابراتواری
• دستمزد دندانپزشک که طبعاً دستمزد پزشک متخصص بیشتر خواهد بود.

در مجله سلامتی بیمارستان با ما همراه باشید.