دیابت نوع 2 چیست و چگونه درمان می ‎شود؟

زمانی که بدن در نحوه تنظیم استفاده از گلوکز به‌عنوان سوخت دچار اختلال شود، بیماری دیابت نوع 2 شکل می‌گیرد. این وضعیت در ابتدا مزمن است و منجر به گردش بیش از اندازه قند در جریان خون می‌شود. در نهایت سطح قند خون افزایش‌یافته و باعث اختلال در گردش خون، سیستم عصبی و ایمنی بدن می‌شود. دیابت نوع 2 به‌عنوان یک بیماری برای بزرگسالان لحاظ می‌شود اما در برخی موارد در کودکان نیز مشاهد شده است. افزایش کودکان مبتلا به چاقی از عوامل شکل‌گیری این دیابت در کودکان است. در ادامه همراه ما باشید تا با بیماری دیابت نوع دو به طور کامل آشنا شویم.

دسترسی سریع:

انسولین چیست و چگونه عمل می‌کند؟

انسولین یک هورمون است که از غده‌ای در پشت و زیر پانکراس ترشح می‌شود. وظیفه انسولین تنظیم میزان قند خون است. قند موجود در جریان خون باعث تحریک پانکراس می‌شود تا انسولین ترشح پیدا کند. سپس انسولین در جریان خون گردش پیدا می‌کند. قند خون با استفاده از انسولین قادر خواهد شد که به سلول‌ها وارد شود. در نتیجه ورود قند خون به سلول‌ها، میزان قند خون کاهش پیدا می‌کند. پانکراس نیز در پاسخ به کاهش قند خون، میزان ترشح انسولین را کم می‌کند.

علائم

درصورتی‌که مبتلا به دیابت نوع 2 باشید علائم زیر را مشاهده خواهید کرد. ازآنجایی‌که بیماری قند خون یک بیماری مزمن است، ممکن است سال‌ها به این بیماری دچار بوده و خود از آن اطلاع نداشته باشید. علائم نام‌برده نیز به‌مرور خود را نمایان خواهند کرد:

تشنگی بیشتر از حالت عادی
تکرر ادرار
کاهش وزن ناخواسته
افزایش میل به غذا یا افزایش حس گرسنگی
خستگی
تاری دید
زخم‌های شما دیر التیام پیدا می‌کنند
عفونت‌های مکرر
بی‌حسی در دست یا پا
سوزن‌سوزن شدن دست یا پا

درصورتی‌که علائم فوق را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید. هرچه زمان سریع‌تری این بیماری شناخته شود، کنترل آن نیز راحت‌تر خواهد بود.

علل

درصورتی‌که پانکراس یا همان لوزالمعده قادر به تولید انسولین کافی برای مدیریت سطح خون نباشد یا نسبت به انسولین مقاومت کند، بیماری دیابت نوع 2 شکل می‌گیرد. در این نوع پانکراس تلاش بیشتری برای تولید انسولین انجام داده و به‌ مرور ضعیف می‌شود. در نهایت بعد از مدتی قادر به تولید انسولین نخواهد بود.

گلوکز چیست و چه نقشی بر عهده دارد؟

بدن برای انجام فعالیت‌های خود نیازمند صرف انرژی است. گلوکز یک نوع قند است. گلوکز منبع انرژی برای سلول‌هایی است که ماهیچه‌ها و سایر بافت‌ها را می‌سازند. گلوکز از دو منبع غذا و کبد تأمین می‌شود و در جریان خون جذب می‌شود و سپس به کمک انسولین وارد سلول‌ها می‌شود. کبد قادر است گلوکز را تولید و ذخیره کند و در واحدهای بزرگ‌تری به نام گلیکوژن در کبد ذخیره می‌شود. در مواقعی که بدن نیاز به گلوکز دارد مانند زمانی که گرسنه هستید، واحدهای گلیکوژن شکسته شده و به گلوکز تجزیه می‌شوند. در نتیجه سطح قند خون شما به محدود طبیعی خود می‌رسد.

زمانی که فرد مبتلا به دیابت نوع دو می‌شود فرایند بالا به‌درستی انجام نمی‌شود. در واقع با افزایش میزان قند خون، سلول‌های بتا که مسئول ترشح انسولین در لوزالمعده هستند بیشتر فعالیت می‌کنند. در نتیجه این فعالیت زیاد، سلول‌های بتا دچار اختلال در عملکرد می‌شوند و نمی‌توانند به نیاز بدن به انسولین پاسخ درستی بدهند.

عواملی که احتمال ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش می‌دهند

عواملی که باعث افزایش احتمال ابتلا به بیماری دیابت هستند عبارت‌اند از:

اضافه‌وزن یکی از فاکتورهایی است که باعث ایجاد بسیاری از بیماری‌ها در انسان می‌شود. در صورت داشتن اضافه‌وزن احتمال ابتلا به دیابت نیز افزایش می‌یابد.
چربی اطراف شکم نیز ارتباط مستقیم با دیابت دارد. درصورتی‌که سایز دور کمر زیاد باشد، احتمال ابتلا به دیابت بالا می‌رود. دور کمر بالای ۱۰۱ سانتی‌متر در آقایان و دور کمر بالای ۸۹ سانت در بانوان ممکن است خطرآفرین شود.
بی‌تحرکی باعث افزایش وزن خواهد شد. از آنجایی گلوکز منبع انرژی بدن است، درصورتی‌که تحرک نداشته باشید مصرف نمی‌شود. تجمع بیش از اندازه گلوکز نیز احتمال ابتلا به دیابت را بالا می‌برد.
وراثت نقش مهمی در ابتلا به این بیماری دارد. درصورتی‌که یکی از والدین یا اعضای خانواده دچار بیماری دیابت باشند، ممکن است شما نیز دچار شوید. به همین منظور بهتر است چکاپ سالانه را جدی بگیرید و سبک زندگی سالم را در پیش بگیرید.
افزایش سن نیز یک فاکتور مهم دیگر محسوب می شود. با افزایش سن احتمال ابتلا به دیابت نوع دو به طور چشم‌گیری بالا می‌رود. معمولاً پس از 45 سالگی این میزان افزایش میابد.
بالاتر بودن سطح خون از حالت طبیعی نیز نشان دهنده ی پیش دیابت است. پیش دیابت به حالی گفته می‌شود که فرد سطح خون بالاتری به نسبت سایر افراد داشته باشد اما این میزان به‌قدری نباشد که بگوییم دارای دیابت است. بااین‌حال پیش دیابت نیز باید درمان شود. در صورت عدم درمان ممکن است به دیابت نوع دو تبدیل شود.
بارداری می تواند یک علت ابتلا به دیابت باشد البته دیابت بارداری بعد از زایمان معمولا برطرف می شود.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در زنان نیز ممکن است باعث افزایش احتمال ابتلا به دیابت نوع دو باشد.
تیرگی نواحی مختلف بدن مانند تیرگی زیربغل، اغلب نشان‌دهنده مقاومت بدن به انسولین است. بهتر است در صورت مشاهده چکاپ قند را نیز انجام دهید.

مشکلاتی که در نتیجه دیابت نوع دو ایجاد می‌شوند

بیماری دیابت نوع دو می‌تواند اندام‌های اصلی را تحت تأثیر قرار دهد. این اندام‌ها شامل قلب، رگ‌های خونی، چشم‌ها، کلیه‌ها و اعصاب هستند. عوارضی که بیماری دیابت می‌تواند در بدن ایجاد کند عبارت‌اند از:

بیماری قلبی و عروقی

دیابت نوع دو می‌تواند باعث افزایش خطر بیماری قلبی، سکته مغزی، فشارخون بالا و باریک شدن عروق خونی (آترواسکلروز) شود.

آسیب عصبی (نوروپاتی) در اندام‌ها

قند خون بالا در درازمدت می‌تواند به اعصاب آسیب برساند یا اعصاب را از بین ببرد. در نتیجه باعث گزگز، بی‌حسی، سوزش، درد یا در نهایت از دست‌دادن احساس می‌شود که معمولاً از نوک انگشتان پا یا انگشتان دست شروع می‌شود و به‌تدریج به سمت بالا گسترش می‌یابد.

در برخی موارد نیز با آسیب به اعصاب قلب می‌تواند به ریتم نامنظم قلب منجر شود. آسیب عصبی در دستگاه گوارش می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست شود. برای مردان، آسیب عصبی ممکن است باعث اختلال نعوظ شود.

بیماری کلیوی

دیابت ممکن است منجر به بیماری مزمن کلیه شود. درصورتی‌که بیماری افزایش یابد ممکن است غیرقابل‌ کنترل شود و نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه داشته باشد.

آسیب چشم

دیابت خطر بیماری‌های جدی چشمی مانند آب مروارید و گلوکوم را افزایش می‌دهد و ممکن است به رگ‌های خونی شبکیه نیز آسیب برساند. این آسیب ممکن است منجر به کوری نیز بشود.

بیماری پوستی

دیابت نوع دو ممکن است پوست را مستعد مشکلات از جمله عفونت‌های باکتریایی و قارچی کند.

افزایش طول دوره درمان

در صورت عدم کنترل دیابت، بریدگی‌ها و تاول‌ها می‌توانند به عفونت‌های جدی تبدیل شوند که و به‌خوبی بهبود نیابند. در برخی موارد نیز ممکن است شدت تا حدی باشد که مجبور به قطع عضو شوند.

اختلال شنوایی

مشکلات شنوایی در افراد مبتلا به دیابت نوع دو شایع‌تر است.

آپنه خواب

آپنه انسدادی خواب در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ شایع است. چاقی ممکن است عامل اصلی ایجاد هر دو بیماری باشد.

زوال عقل

به نظر می‌رسد

خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و سایر اختلالاتی که باعث زوال عقل می‌شوند را افزایش می‌دهد. در واقع درصورتی‌که کنترل قند خون به‌درستی انجام نشود ممکن است باعث اختلال در مهارت‌های فکری شود.

درمان و کنترل دیابت نوع دو

به‌طور کلی می‌توان گفت بیماری دیابت نوع 2 درمان ندارد و صرفاً قابل‌کنترل است. به همین جهت بحث پیشگیری از این بیماری به‌ شدت اهمیت دارد. برای کنترل این بیماری تجویز داروهایی همچون متفورمین، ولفونیل اوره‌ها و مگلیتینیدها و سایر داروهای ترکیبی رایج است. جهت تجویز دارو باید به متخصص مربوطه مراجعه نمایید. اما با رعایت موارد زیر می‌توانیم تا مقدار بسیار زیادی احتمال ابتلا به دیابت را کاهش دهیم:

رعایت رژیم غذایی: به‌طورکلی رعایت برنامه رژیم غذایی تا حد بسیار زیاد احتمال ابتلا به بیماری را کاهش می‌دهد. رژیم غذایی سالم دارای مقادیر اندازه‌ای از چربی و قند است.
داشتن تحرک: انجام فعالیت‌های روزانه و تحرک بالا باعث افزایش سوخت‌ساز بدن خواهد شد و میزان قند خون در این حالت مناسب خواهد شد.
انجام ورزش: فعالیت‌های ورزشی علاوه بر افزایش تحرک، باعث ارتقای سلامت بدن نیز می‌شود. دراین‌بین فعالیت‌های هوازی حدود 150 دقیقه در هفته کمک شایانی خواهد کرد.
حفظ تعادل وزن: درصورتی‌که به افزایش وزن مبتلا هستید باید از روش های لاغری برای کاهش وزن استفاده کنید. داشتن تناسب‌اندام از ابتلا به بیشتر بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.

در مجله سلامتی بیمارستان با ما همراه باشید.

رفرنس : https://www.sleeve.clinic/