بیماری‌ های مرتبط با چاقی کدام‌اند؟

چاقی و اضافه‌ وزن از دغدغه‌ های بسیاری از افرادی است که با سبک نادرست زندگی و یا در مواردی به‌ صورت ارثی دچار آن هستند. بیماری‌ هایی وجود دارد که مرتبط با چاقی هستند. بر طبق شاخص توده بدنی یا BMI  اگر عدد آن برابر یا بالاتر از عدد 30 باشد فرد چاق محسوب می‌شود. چاقی نیز می‌تواند احتمال ابتلا به برخی از بیماری‌ ها را افزایش دهد. برخی از این بیماری‌ های مرتبط با چاقی می‌توانند عوارض جبران‌ ناپذیر و حتی مرگ را به دنبال داشته باشند. این بیماری‌ ها شامل:

• سکته و بیماری‌ های قلبی
• فشارخون بالا
• دیابت
• بعضی از انواع سرطان
• بیماری کیسة صفرا و سنگ صفرا
• استئوآرتریت
• نقرس
• مشکلات تنفسی، مانند آپنه خواب و آسم

نحوه محاسبه شاخص توده بدنی

شاخص توده بدنی یا BMI ، وزن برحسب کیلوگرم تقسیم بر قد برحسب مترمربع به دست می‌ آید. این معادله مقدار و میزان بافت چربی بدن را در مقایسه با بافت استخوان و عضله بدن به دست خواهد آورد.

• اگر عدد مقدار شاخص توده بدنی کمتر از 20 باشد فرد دچار کمبود وزن است
• اگر این عدد بین 20-25 باشد فرد دارای وزن طبیعی است
• اگر این عدد بین 25-30 باشد فرد دارای اضافه‌ وزن است
• اگر این عدد بیش از 40 باشد فرد بسیار چاق است

عواملی که منجر به افزایش چاقی در فرد می‌شود؟

• رژیم غذایی: مصرف برخی از غذاها مانند غذاهای چرب، فست‌ فود، نوشیدنی‌ های پر از قند و غیره می‌تواند منجر به افزایش وزن در فرد شود.
• عدم تحرک یا کم‌ تحرکی: افرادی که کالری مصرفی خود را نمی‌ سوزانند مستعد چاقی هستند.
• ژنتیک: درصورتی‌ که پدر یا مادر شما یا هر دو چاق باشند، احتمال چاقی در شما افزایش خواهد یافت.
• عوامل شناختی: برخی از افراد برای مقابله با مسائلی مانند استرس یا کسلی پرخوری می‌ کنند.

بیماری‌ های مرتبط با چاقی

در این قسمت بیماری‌ های مرتبط با چاقی یا به عبارتی عوارض چاقی را بررسی خواهیم کرد. نام‌بردن این بیماری‌ها به این معنا نیست که افرادی که چاق هستند، این بیماری‌ ها را تجربه خواهند کرد. اما درصورتی‌ که یکی از افراد خانواده شما دارای سابقه ابتلا به این بیماری‌ ها را داشته باشد، این احتمال را در شما نیز افزایش خواهد داد. با ادامه مقاله همراه ما باشید:

سکته و بیماری‌ قلبی

اضافه‌ وزن و چاقی می‌تواند باعث افزایش فشارخون و کلسترول شود که همین امر احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته را افزایش خواهد داد. در این حالت کاهش وزن می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته را کاهش دهد. انواع مختلفی از بیماری‌های قلبی و عروقی وجود دارد. همچنین برای کاهش ابتدا به بیماری‌های قلبی باید فشارخون خود را در صورت بالا بودن کاهش دهید، فعالیت بدنی داشته باشید و در صورت سیگاری بودن سریعاً آن را ترک کنید.

دیابت نوع دوم

دیابت به‌ عنوان ناتوانی بدن در تنظیم و کنترل سطح قند خون تعریف می‌شود. افزایش مداوم و طولانی ‌مدت قند خون با آسیب به عروق خونی، اعصاب و چندین اندام همراه است. این عارضه یکی از بیماری‌ هایی است که با چاقی مرتبط است. دیابت یک بیماری مزمن است که زمانیکه مقدار زیادی قند در خون موجود باشد، به وجود می‌آید. در حقیقت علت اصلی دیابت کاهش انسولین یا مقاومت در برابر انسولین می‌باشد. برای درمان دیابت نوع دوم می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

• وزن خود را کاهش دهید
• از رژیم لاغری متعادل زیر نظر پزشک استفاده کنید
• به‌اندازه کافی بخوابید
• ورزش کنید

ریفلاکس معده

یکی دیگر از مشکلات سلامتی مربوط به‌ اضافه وزن، رفلاکس اسید یا سوزش سر دل است. موارد منظم سوزش سر دل ممکن است علامتی از بیماری باشد. ریفلاکس اسید معده به مری و گلو در افراد چاق شایع می‌باشد و هر چه وزن فرد افزایش یابد احتمال ریفلاکس معده نیز افزایش خواهد یافت. کاهش وزن می‌تواند به کاهش رفلاکس اسید کمک کند.

سرطان

یکی از بیماری‌ های جدی که با چاقی مرتبط است سرطان است، به این صورت که این بیماری‌ها بیشتر در افراد چاق اتفاق میفتد تا افراد لاغر. از انواع این سرطان‌ها می‌توان به سرطان مری، روده بزرگ و راست‌روده، کبد، کیسه صفرا، لوزالمعده و کلیه، سرطان‌های معده و پروستات، سرطان‌های پستان، رحم، دهانه رحم و تخمدان اشاره کرد. بیشتر شواهد در مورد چاقی در بیماران مبتلا به سرطان از افرادی که مبتلا به سرطان سینه، پروستات یا روده بزرگ هستند تشخیص داده می‌شود. همچنین اضافه‌ وزن احتمال عود سرطان و یا کاهش عمر بیماران سرطانی را افزایش می‌دهد.

کلسترول بالا

از بیماری‌ هایی که با چاقی مرتبط هستند می‌توان به کلسترول خون بالا اشاره کرد. زمانی کلسترول خون بالا می‌رود که چربی‌هایی مانند کلسترول و تری گلیسیرید در رگ ها و خون افزایش می‌یابد. افزایش کلسترول خون می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. اگر از رژیم غذایی پرچرب مانند گوشت پرچرب، غذاهای سرخ‌ کرده و پنیرهای پرچرب استفاده می‌کنید، خطر ابتلا به چاقی و کلسترول بالا را افزایش می‌دهید. برای تشخیص خطر ابتلا به کلسترول بالا، باید آزمایش خون بدهید تا پزشک میزان لیپیدها یا چربی‌ها را در خون شما اندازه‌گیری کند.

بیماری کیسه صفرا

یکی از بیماری‌ هایی که با چاقی ارتباط دارد بیماری مربوط به کیسه صفرا و سنگ کیسه صفرا می‌باشد. با کاهش وزن می‌توانید احتمال ابتلا به این بیماری را به طرز چشمگیری کاهش دهید. هم چاقی و هم کاهش وزن سریع در حال حاضر عوامل اصلی ایجاد بیماری کیسه صفرا هستند. اضافه‌ وزن و چاقی بر عملکرد طبیعی کیسه زیر کبد، کیسه صفرا تأثیر می‌گذارد و احتمال ایجاد اختلال در عملکرد کیسه صفرا و بیماری کیسه صفرا را افزایش می‌دهد.

استئوآرتریت یا آرتروز زانو

بیماری استئوآرتریت بیشتر در افراد چاق دیده می‌شود. این بیماری بیشتر زانو، مفصل ران و مفاصل پشت را درگیر می‌کند و اضافه‌ وزن می‌تواند فشار در این مناطق را بیشتر کند. فشار بیشتر بر اثر افزایش وزن باعث می‌شود غضروف محافظ آسیب‌ دیده و دچار ساییدگی شود یا از بین برود. کاهش وزن یکی از راه‌های درمانی برای جلوگیری از این آسیب است.

نقرس

بیماری نقرس نیز مانند استئوآرتریت به مفاصل مربوط می‌شود و بیشتر در افراد چاق دیده می‌شود. این بیماری منجر می‌شود که اسیداوریک بدن زیاد شود و از طریق خون به مفاصل بدن حرکت و در بدن ته‌ نشین شود. برای درمان این حالت بهتر است که وزن خود را به‌ تدریج کاهش دهید.

آپنه خواب

آپنه خواب اختلال خوابی مرتبط با چاقی است. آپنه خواب می‌تواند باعث خر و پف با صدای بلند شود. این حالت زمانی رخ می‌دهد که برای مدت کوتاهی تنفس فرد در خواب قطع می‌شود. عموماً این اختلال بر اثر افزایش چربی در اطراف گلو ایجاد می‌شود. آپنه خواب همچنین می‌تواند منجر به بیماری قلبی در فرد شود و احتمال این بیماری را در فرد افزایش خواهد داد. کاهش وزن می‌تواند به بهبود و درمان آپنه خواب کمک کند.

سندروم متابولیک

سندروم متابولیک می‌تواند ریسک بیماری‌های قلبی، سکته و دیابت را در بدن افراد افزایش دهد. این بیماری از آن دسته بیماری‌هایی است که با چاقی، اضافه‌ وزن و عدم تحرک ارتباط دارد. برای اینکه ریسک ابتلا به این بیماری را کاهش دهید بهتر است وزن خود را کاهش دهید.

کبد چرب

کبد چرب یا استئاتوز کبدی به تجمع بیش از حد چربی در کبد اشاره دارد. در صورت عدم مصرف زیاد الکل، بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) نامیده می‌شود. چاقی و شرایط پزشکی مانند فشارخون بالا، کلسترول بالا و دیابت، عوامل خطر برای بیماری کبد چرب هستند. چربی می‌تواند به ساختار کبد وارد شود و این تجمع می‌تواند در فرد التهاب ایجاد نماید یا حتی باعث تخریب بافت کبد در فرد شود. این حالت در نهایت می‌تواند منجر به بیماری نارسایی کبد یا سیروز شود. بیماری کبد چرب غیرالکلی با چاقی ارتباط زیادی دارد. چربی اضافی باعث مقاومت به انسولین و علائم التهابی می‌شود. مقاومت به انسولین به این معنی است که لوزالمعده باید انسولین بیشتری تولید کند تا سطح قند خون طبیعی حفظ شود و اولین گام در جهت ایجاد دیابت است. بیمارانی که فشارخون بالا، کلسترول بالا، اضافه‌ وزن یا چاقی دارند و دیابت یا مقاومت به انسولین دارند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب هستند بهتر است برای جلوگیری از این حالت وزن خود را به حد نرمال نزدیک کنید.

بیماری‌ های ستون فقرات

چاقی می‌تواند منجر به کمردرد و درد در ناحیه انتهای ستون فقرات و غیره شود. حتی یکی از دلایل دیسک کمر و فتق دیسک می تواند اضافه وزن ناشی از چاقی یا بارداری باشد. برای جلوگیری از ایجاد این حالت بهتر است که فرد وزن خود را کاهش دهد. کمردرد از شایع‌ ترین بیماری‌ های ستون فقرات است که می‌تواند علت‌های متفاوت داشته باشد. حتی افراد با اضافه‌ وزن هم باید به دنبال پزشک برای تشخیص علت دقیق آن باشند.

بیماری‌هایی در دستگاه ادراری و تناسلی

این بیماری را نیز بیشتر افراد چاق را در برمی‌گیرد. چاقی و اضافه‌وزن در حقیقت می‌تواند در دستگاه تناسلی اختلال ایجاد کند. حتی ممکن است چاقی در تولید مثل اختلال ایجاد کند زیرا چربی‌ها اطراف دهانه رحم را احاطه کرده و مانع از جذب اسپرم می‌شود.

سکته مغزی

چاقی می‌تواند باعث ایجاد تصلب شرایین و رسوب چربی در دیواره رگ ها می‌شود و می‌تواند سرخرگ‌های مغز را درگیر نماید. تنگی عروق مغزی و ایجاد لخته خون در این ناحیه می‌تواند باعث انسداد جریان خون و سکته مغزی شود.

برای خواندن مطالب مفید سلامتی و زیبایی در مجله سلامتی بیمارستان با ماه همراه باشید